کد مطلب:21060 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

بحث هاي اعتقادي تا چه اندازه مي تواند در اخلاقيات فرد اثر بگذارد؟

مجموعه تعليمات دين مبين اسلام به سه بخش اعتقادي، عملي و اخلاقي تقسيم مي گردد. بخش اعتقادي شامل يك سيري اعتقادات اساسي و واقعيت هاي انكار ناپذير است، كه هر انسان دين داري بايد اساس و پايه زندگي خويش را بر آنها بنا كند. اين اصول طبق مذهب تشيع عبارتند از : توحيد، عدل، نبوت و امامت و معاد. و بخش عملي دين شامل يك سلسله وظايف و فعاليتهاست كه تكليف انسان را در پيشگاه پروردگار عالميان و در قبال جامعه بشري مشخص مي دارد. بخش اخلاقي نيز شامل مجموعه اي از خصلتها و خُلقيات پسنديده و نيك است كه هر فرد مسلمان موظف است خويشتن را بدانها بيارايد.(1)

بحثهاي مبتني بر اثبات مبداء و معاد و اثبات و اعتقاد به صفات باريتعالي علي الخصوص صفت عدل و ايمان و اعتقاد به رهبران و پيشوايان ديني و تأسّي به آنها، موجب تقويت ايمان گشته، و تقويت ايمان سبب اصلاح رفتار انسان در بُعد اخلاق و عمل ميگردد. چرا كه اصول اعتقادي اساس و زيربناي تفكرات و انديشه هاي فرد را تشكيل مي دهند و مسلم و بديهي است كه رفتار و گفتار و كردار و اخلاق، و حتي تصورات انسان بر اساس انديشه ها و اعتقادات اوست.

از اينرو به صراحت مي توان گفت كه بحثهاي اعتقادي تأثير مستقيم و بس عميقي در اخلاقيات انسان دارد. در واقع مسائل اعتقادي و اصول اخلاقي و عملي، رشته هاي به هم متصلند. تا انسان اعتقادات درست و محكمي نداشته باشد، نمي تواند پايبند اصول و معيارهاي اخلاقي و مقيّد به انجام دستورات و فرامين ديني باشد.

بايد دانست كه موضوعاتي چون عدالت اجتماعي، رشد فرهنگي، همبستگي و اتحاد و اعتماد ميان آحاد مردم، دسترسي به معيارهاي صحيح تربيتي و اخلاقي، به حداقل رساندن معضل جرم و جنايت و ايجاد صلح و امنيت در اجتماعات بشري تنها در سايه ايمان به خدا و عمل به آيين پاك و مقدس انبياء و اعتقاد به روز رستاخيز امكانپذير است.

ايمان قلبي و واقعي به مبداء و معاد و اعتقاد محكم و راستين به رهبران و پيشوايان الهي و الگو پذيري از آنان، موجب مي گردد كه انسان هرگز از جاده تقوي و پرهيزگاري خارج نگردد و در برابر مشكلات و سختيها مأيوس و نااميد و افسرده نشود و به كفران و ناسپاسي برنخيزد. و در برابر وفور نعمت نيز سر به طغيان و سركشي برندارد و دچار غرور و خودباختگي نشود. واگر انسان در زندگي غير از اينها عمل كند، دليل آنست كه پايه هاي اعتقادي محكمي ندارد.



پس بحث هاي اعتقادي از آن جهت كه عقل را از شبهات و ابهامات پاك مي كنند و عقل در مسير الهي مثل چراغهاي اتومبيل در شب تاريك روشن كننده راه است، براي حركت بسوي خداوند بسيار ضروري است گرچه اصل حركت در مسير اخلاقيات توسط قلب صورت مي گيرد ولي چراغي كه در اين ظلمات جهان مادي راه را روشن مي سازد عقل است.















































ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع و مآخذ :

1. شيعه در اسلام، علامه طباطبايي، ص84، انسان و ايمان، شهيد مطهري، ص53

برداشتي كلي از تفسير آيات 94و 95 ، سوره مباركه هود،تفسير نمونه، ج9